Frans Osinga en Jaap de Hoop Scheffer duiden Oekraïne-oorlog in Virtual Power Hour
‘We zijn in één klap in Koude Oorlog 2.0 beland’
Een geopolitieke shock. Die ons in één klap in de Koude Oorlog 2.0 heeft doen belanden. En die de kaart van Europa ontegenzeglijk gaat veranderen.
Militair deskundige Frans Osinga wond er geen doekjes om. De oorlog in Oekraïne heeft voor een ‘existentiële crisis’ gezorgd, zei hij in het Power Hour van 30 maart. Samen met Jaap de Hoop Scheffer duidde hij voor Dutch Transformation Forum en KPMG de nabije oorlog. Hun analyse was even scherp als somber. Oekraïne kan hoogstwaarschijnlijk niet winnen. Rusland alleen ten koste van grote verliezen aan beide zijden. En de gevolgen zijn mondiaal merkbaar: in de energie- en voedselvoorziening, maar misschien ook ver weg op het geopolitieke toneel, want wat als China de gelegenheid te baat neemt om in de eigen regio op militair avontuur te gaan?
‘We zijn ruw uit onze veiligheidspolitieke en energiepolitieke zomerslaap gewekt,’ zo begon Jaap de Hoop Scheffer zijn inleiding. Frans Osinga voegde eraan toe dat hij sinds 24 februari met ‘een zwaar hart’ rondloopt. Zijn analyse van het conflict begon dicht bij huis. Want hadden we het niet kunnen zien aankomen? Had Poetin niet in 2000 al tegen wijlen Madeleine Albright gezegd dat hij terug wilde naar de tsarentijd? Maar ja, economische belangen prevaleerden boven veiligheid, en autoritaire leiders zijn lastig te doorgronden.
Poetin ging ook onder Osinga’s fileermes. De Russische president had zijn eigen militaire slagkracht overschat en die van Oekraïne onderschat. Van de commandostructuur van de Russen klopte niet veel en ze hadden verzuimd met een grote luchtoperatie te beginnen. Maar Rusland heeft diepere zakken dan Oekraïne en schroomt niet de tactiek van de verschroeide aarde toe te passen.
De Koude Oorlog 2.0 is gevaarlijker dan zijn voorganger, besloot Osinga zijn betoog. Want toen streefden de twee blokken, de NAVO en het Warschaupact, een evenwicht na. ‘Maar nu is er iemand die de grenzen anders wil trekken. Bovendien zijn alle nucleaire wapenbeheersingsregimes opgedoekt.’
De circa dertig digitale deelnemers hadden geboeid geluisterd en zaten vol vragen. Had het Westen dit door zijn expansie niet zelf uitgelokt? Zou de eventuele toetreding van Finland en Zweden geen olie op het vuur zijn? Kan de NAVO de voorgestelde budgetverhogingen wel absorberen?
De Hoop Scheffer stelde dat de NAVO van ‘forward presence’ naar ‘forward defence’ moet gaan. Er is meer dan 2 procent van de begroting nodig voor een effectieve verdediging, en de NAVO kan dat extra geld zeker absorberen. Osinga voegde toe dat de NAVO veel prominenter aanwezig moet zijn in Midden- en Oost-Europa. En dat in eigen land potentiële doelwitten als de haven van Rotterdam, Schiphol en Den Helder beter moeten worden beschermd.
Een Ruslandkenner wees er tot slot op dat 9 mei in Rusland de Dag van de Overwinning (op nazi-Duitsland) is en dat Poetin daar mogelijk militair naartoe werkt. ‘Dan moet ‘ie wel inventief zijn’, reageerde De Hoop Scheffer gevat.
